Θερμική Καταπόνηση και Εργασία

Θερμική εξάντληση και μερικές φορές θανατηφόρα θερμοπληξία έχουν αναφερθεί επανειλημμένα μεταξύ Γερμανών ανθρακωρύχων, Αυστραλιανών ανθρακωρύχων σε ανοιχτά ορυχεία, ανθρακωρύχων χρυσού στη Νότια Αφρική, καθώς και σε διαφορετικές ομάδες εργαζομένων στη γεωργία και τις κατασκευές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η θερμοπληξία μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.

Τα θύματα θερμοπληξίας έχουν περίπου 2.2 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από ισχαιμικό καρδιακό επεισόδιο και περίπου 1.7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις σε μελλοντικό χρόνο. Επιπλέον, τα θύματα θερμοπληξίας έχουν περίπου 3.9 φορές υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης σοβαρού καρδιαγγειακού συμβάντος, περίπου 5.5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου και περίπου 15 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής.

Αξιoλόγηση της θερμικής καταπόνησης στο εργασιακό περιβάλλον

Ο βιοκλιματικός δείκτης που προτείνεται ως δείκτης προβλέψιμων κινδύνων είναι η θερμοκρασία υγρού βολβού και μαύρου σφαιριδίου (ΘΥΒΜΑΣ, διεθνώς γνωστή ως «Wet-Bulb Globe Temperature» ή «WBGT»). Έχει επιλεγεί ως χαρακτηριστικός δείκτης θερμικής καταπόνησης. Επινοήθηκε από τον Έλληνα μηχανικό-ερευνητή Κωνσταντίνο Πρόδρομο Γιάγκλου και τον Αμερικανό φυσιολόγο David Minard για λογαριασμό του Αμερικανικού Στρατού το 1957.

Ποια τα φυσιολογικά όρια θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος και ποια τα επίπεδα στα οποία μπορεί να φτάσει εξαιτίας της εργασιακής θερμικής καταπόνησης

Σε φυσιολογικές συνθήκες, το θερμορυθμιστικό σύστημα ενός υγιούς ατόμου σε κατάσταση ηρεμίας ρυθμίζει τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος στους 37ºC. Στην καθημερινή ζωή, η θερμοκρασία πυρήνα σώματος κυμαίνεται φυσιολογικά μεταξύ 36.5°C και 37.5°C χωρίς αυτό να αποτελεί ένδειξη παθολογικής κατάστασης ή δυσλειτουργίας του θερμορρυθμιστικού συστήματος.

Σε περιπτώσεις όπου η θερμότητα συσσωρεύεται στο σώμα, οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος και προκαλεί καταπόνηση που μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, εξάντληση ή εκδήλωση διαταραχών της υγείας. Ο κίνδυνος θερμικής εξάντλησης αυξάνεται σημαντικά όταν η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος ξεπεράσει τους 38°C.

Τι είναι η εργασιακή θερμική καταπόνηση;

Ο όρος «εργασιακή θερμική καταπόνηση» περιγράφει μία σειρά φυσιολογικών εκδηλώσεων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της εσωτερικής συσσώρευσης θερμότητας και αύξησης της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος. Αυτό οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος και του δέρματος, καθώς και σε αύξηση του καρδιακού ρυθμού, της εφίδρωσης και της ροής αίματος στο δέρμα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό σύστημα. Όταν η εργασιακή θερμική καταπόνηση υπερβεί το επίπεδο ανοχής του σώματος, μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση και σε διαταραχές της υγείας.

Η εργασιακή θερμική καταπόνηση οφείλεται συνήθως σε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους παράγοντες:

1. 1. Θερμό περιβάλλον εργασίας (π.χ., αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία του αέρα, ακτινοβολούμενες πηγές θερμότητας, περιορισμένη ροή αέρα)
   2. Έντονη παραγωγή θερμότητας από το μεταβολισμό του σώματος, εξαιτίας της εκτέλεσης σωματικής δραστηριότητας υψηλής έντασης
   3. Αδιαπέραστος ή/και μονωτικός προστατευτικός ρουχισμός, ο οποίος περιορίζει τη δυνατότητα αποβολής θερμότητας στο περιβάλλον

Παράγοντες κινδύνου για θερμικές ασθένειες και βλάβες

Οι παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση ασθενειών/βλαβών που σχετίζονται με τη θερμότητα λόγω έκθεσης στο χώρο εργασίας περιλαμβάνουν:

1) Έλλειψη εγκλιματισμού στη θερμότητα.

2) Χαμηλή σωματική (φυσική) κατάσταση.

3) Αφυδάτωση.

4) Προχωρημένη ηλικία (>55 έτη).

5) Υψηλός δείκτης μάζας σώματος.

6) Συγκεκριμένα υποκείμενα νοσήματα.

7) Ορισμένες ουσίες και φάρμακα.

Είναι ζωτικής σημασίας να τονιστεί, ωστόσο, ότι αυτές οι βλάβες μπορούν να εμφανιστούν ακόμη και σε άτομα χαμηλού κινδύνου που εφαρμόζουν ορθές διαδικασίες μετριασμού της έκθεσης στη θερμότητα.